Tại sao người xưa gọi ‘con gái rượu’ mà không gọi ‘con trai rượu’

Những gia đình có con gái chắc hẳn không xa lạ gì với từ “con gái rượu”; từ đâu có cách gọi này và tại sao có “con gái rượu” chứ không có “con trai rượu”?

“Con gái rượu” là cụm từ rất quen thuộc tại Việt Nam, thường được dùng như là cách gọi đầy yêu thương về cô con gái cưng của bố mẹ. Người cha khi nói về con gái của mình trước mặt người khác cũng thường dùng cụm từ con gái rượu của bố. Vậy con gái rượu là gì? Ý nghĩa của con gái rượu và nguồn gốc của nó bắt nguồn từ đâu mà có?

Nguồn gốc vì sao gọi là “con gái rượu”?

Về nguồn gốc của cụm từ này có 1 số cách giải thích như sau:

Thứ nhất, nguồn gốc cách gọi “con gái rượu” có thể xuất phát từ thực tế các ông bố hay thích uống rượu thường nhờ con gái đi mua rượu hộ. Chỉ có con gái mới mang rượu về đầy đủ, còn con trai lười không muốn đi, mà có đi thì cũng “tu” trộm. Lâu dần, các ông bạn nhậu thường hỏi nhau là có gái rượu chưa, nghĩa là có cô con gái để đi mua rượu về cho chưa.

Một cách giải thích khác cho khái niệm “con gái rượu” là các ông bố rất quý rượu, cũng rất yêu con gái, nên ví cô con gái bảo bối của mình như một thứ rượu quý. Con rể đến hỏi vợ hay thăm bố vợ thường mang biếu bố chai rượu ngon, điều này cũng được nhiều người coi là xuất xứ của từ “con gái rượu” quen thuộc.

Nhưng nhận được sự đồng tình hơn cả, thực chất “con gái rượu” là biến thể của 1 từ gốc Hán Việt, được dịch từ từ Hán Việt “nữ nhi tửu” (女儿酒) [nǚ ér jiǔ]. Trong tiếng Hán, nữ nhi 女儿 (nǚ ér) nghĩa là con gái, tửu 酒 (jiǔ) nghĩa là rượu. Khi kết hợp lại, cụm từ “女儿酒” (nǚ ér jiǔ) mang ý nghĩa “rượu của con gái” hoặc “rượu dành riêng cho phụ nữ”.

Trong quá trình mượn từ, dịch sang tiếng Việt, cụm từ “女儿酒” được chuyển thành “con gái rượu”. Đây là 1 hình thức vay mượn từ đặc biệt, nghĩa là cả cấu trúc ngữ pháp của từ gốc được mượn, sau đó các thành phần riêng lẻ được dịch sát nghĩa tương đương. Do đó “nữ nhi tửu” nghĩa là “con gái rượu”.

Tại sao người xưa gọi 'con gái rượu' mà không gọi 'con trai rượu'
Tại sao người xưa gọi ‘con gái rượu’ mà không gọi ‘con trai rượu’? (Ảnh: Sohu)

Ở Trung Quốc, câu chuyện về “nữ nhi tửu” được lưu truyền từ nhiều đời như sau: Vào thời Tống, có một người thợ may lành nghề ở Thiệu Hưng (Chiết Giang) khi biết tin vợ mang thai đã rất mừng, hy vọng đứa bé sẽ là con trai để nối nghiệp mình. Anh liền thuê người nấu hai chục hũ rượu nếp to, để dành cho ngày ăn đầy tháng đứa trẻ.

Sau đó người vợ hạ sinh một bé gái, người chồng thất vọng, quyết định không tổ chức tiệc mừng nữa mà chôn phần lớn các hũ rượu kia xuống gốc cây hoa mộc trong vườn.

Thời gian trôi đi, bé gái trở thành một thiếu nữ không chỉ xinh đẹp mà còn rất khéo tay và thông minh. Cô học được hết các kỹ thuật thêu thùa, may vá, quản lý sổ sách, giúp cho hiệu may của cha làm ăn ngày càng phát đạt. Người cha khi đó mới hiểu ra rằng, con gái mình quả thật là báu vật trời cho. Ông sắp đặt cho con lấy người thợ học việc giỏi nhất của mình để sau này cửa hiệu vẫn được duy trì.

Đám cưới diễn ra linh đình. Khách khứa ra vào tấp nập, cỗ bàn bày chật sân. Do đông khách nên mọi người đang ăn uống thì hết rượu. Bí quá, ông chủ hiệu may mới nhớ ra những hũ rượu chôn dưới gốc cây ngày xưa. Ông vừa đào lên vừa thấp thỏm, không biết sau mười tám năm, rượu còn uống được hay không.

Khi nắp những hũ rượu được mở ra, một mùi thơm ngọt ngào tỏa khắp căn nhà. Khách dùng thử đều tấm tắc khen rằng đây đúng là loại rượu ngon nhất từ trước đến nay mà họ từng uống. Họ gọi đó là nữ nhi tửu.

Câu chuyện sau đó được truyền tụng, dần dần nữ nhi tửu trở thành một phần không thể thiếu trong các lễ hội của người dân vùng Thiệu Hưng. Nhà nào sinh được con gái đều chôn rượu trong vườn, đợi đến khi con gái lấy chồng thì đào lên dùng trong tiệc cưới.

Vậy sinh con trai có rượu gì?

Sau này, không chỉ giới hạn ở rượu Nữ nhi hồng (khi sinh con gái). Nếu gia đình sinh con trai, người ta cũng sẽ đem ủ và chôn rượu xuống đất, đợi đến lúc con đỗ trạng nguyên vinh quy bái tổ sẽ đào lên uống mừng, gọi loại rượu này là Trạng nguyên hồng (状元红).

Cả 2 loại rượu nữ nhi hồng và trạng nguyên hồng hiện nay đều là đặc sản rượu quý nổi tiếng của vùng đất Thiệu Hưng, được cất giữ lâu năm, uống rất thơm ngon nên thường được dùng làm quà quý để biếu tặng.

(Tổng hợp)

Thùy Dương (SHTT)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *